In de voetstappen van Joods Erfgoed
Sinds hun uittocht uit Egypte hebben de joden door vaak onherbergzame streken gedwaald en zijn zo ’s werelds eeuwige nomaden geworden. Door de geschiedenis heen kon op bijna elke willekeurige plek een joodse gemeenschap verschijnen, verdwijnen en opnieuw verschijnen.
Turkije
Klein-Azië, (ook bekend als Anatolië) beslaat een groot gebied van het hedendaagse Turkije. Volgens historische documenten en archeologische vondsten begonnen Joden zich in Klein-Azië te vestigen tijdens de Romeinse periode. Dat gebeurde met name in belangrijke steden dichtbij de Egeïsche zee, zoals Priente, Ephesus en Sardis. Ook de beroemde Joodse geschiedschrijver Josephus Flavius vertelt over de Joodse gemeenschap in Turkije, evenals de bekende Joodse reiziger uit de 12e eeuw, Benjamin van Tudela. Na de uitwijzing van de Spaanse Joden uit Spanje in 1492 vestigden velen zich in het Ottomaanse Rijk, waar zich een vooraanstaande en invloedrijke gemeenschap vormde. Hoe staat het er nu voor met deze gemeenschap dat zo’n lange historische band met turkije deelt?
Tunesië
In Tunesië, Op het eiland Djerba, vind je één van de oudste en meest authentieke Joodse gemeenschappen ter wereld. Deze gemeenschap is misschien wel de laatste overgebleven traditionele Joodse gemeenschap van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Volgens overlevering kwam een gemeenschap van Kohaniem, de Tempel priesters van Jeruzalem, al in het jaar 586 vóór de jaartelling in Djerba aan. Ze namen een steen mee van de Eerste Tempel van Jeruzalem, vlak na haar verwoesting door de Babyloniërs. Deze steen werd gebruikt om de eerste steen te leggen van de El Ghriba synagoge. Die oudste synagoge van Noord Afrika wordt als heilig beschouwd en al eeuwenlang vinden er jaarlijks – na Pesach – pelgrimstochten plaats naar deze plek.
De joodse aanwezigheid in Tunesië staat al meer dan 20 eeuwen geregistreerd. In de zevende eeuw volgde een grote groep Spaanse Joden, die de vervolging door de Spaanse Visigoten ontvluchtten. En door de invasie van de Arabieren in diezelfde eeuw, arriveerden ook Joden uit Bagdad. In de 15e eeuw voegden zich daar nog grote aantallen verdreven Joden uit Spanje, Portugal en later Italië bij.
